31 Mart 2019 Pazar

Kurtarıcı

0 yorum
Asimov'un Robot serisindeki bir diğer kitabı. Bu kitabı İngiltere yolcuğunda bitireceğimi hiç düşünmemiştim. Pek de plansız gerçekleşen bir iş seyahati esnasında kitap tüm gerginliğime eşlik etti.

Robot Serisi:
Ben Robot
Çelik Mağaralar
Güneşin Tanrıları
Robotların Şafağı
Kurtarıcı

Kurtarıcı'da Elijah Baley ölmüştür. Fastolfe da ölmüştür.Elijah'ın hayalleri gerçekleşmiş; Arzlılar gezegenlere açılmışlardır, Göçmen olmuşlardır. Ancak Gladia hala hayattadır. Baley'nin alt ettiği de Auroralı-Kelden Amadiro- hayattadır. Kini sönmemiş bir şekilde yaşamaya devam etmektedir. Yanında Fastolfe'un kızının yanı sıra Gladia'nın da torunu Levular Mandamus da çalışmaya başlamıştır. Planları ise tamamen Arz'ın bitirmek üzerinedir.

Gladia'nın gezegeni Solaria'da ise kimse kalmamıştır. Oraya giden iki gemi ise parçalanmış, gezegene inen insanlardan da bir daha haber alınamamıştır. Daneel Giskard Baley yönetiminde bir gemi daha Solaria'ya ziyaret düzenlemek üzere hazırlanmıştır. Kaptan Baley yanlarına Gladia'yı da almak istemektedir. Kaptan Baley, Elijah'ın torunlarındandır. Gladia kendisine Fastolfe'tan miras kalan Daneel ve Giskard'ı da yanına alarak yola çıkar. Giskard'ın güçleri henüz hala kimse tarafından bilinmemektedir. Ancak Giskard durumu Daneel'e açıklamıştır.

Amadiro'nun kini ve Mandamus'un planları Arz'ın sonunu getirecektir. Daneel ise Giskard bir krizin yaklaştığını bilmektedir ancak bunun ne şekilde; nereden geleceğini bilmemektedir.

Asimov dünya içerisine dünya gizlemiş. Uzaycılar, Arzlılar, Göçmenler hangi topluluktan olursa olsun, aralarında milyarlarca ışık yılı uzaklık olsun, insan insanlığını gösteriyor. Giskard'ın insanlığın bağlı olduğu kuralları matametiksel bir gerçeklikle ortaya koyamasa da seziyor. Haliyle biz de seziyoruz. Bizi bizden iyi kim bilir?

Kitap bittiğinde kitabın bittiğini bir kaç dakika algılayamadım. Sanki biraz daha sayfa olması gerekiyormuş gibi kitaba bakıp durdum.Haliyle Asimov'un külliyatını biraz daha deşmem gerekecek.

22 Mart 2019 Cuma

Robotların Şafağı

0 yorum
Türkiye'de Robot serisi altında bulduğum bir başka kitap. Asimov'un kurduğu temiz nedensellik algoritmasının ardına saklanmış küçük sürprizler ile birlikte tadından yenmez bir başyapıt serisi çıkıyor.

Robot Serisi:
Ben Robot
Çelik Mağaralar
Güneşin Tanrıları
Robotların Şafağı
Kurtarıcı

Bir robot bir insanın dostu olabilir mi? Minvalde koşan Elijah Baley'nin değişimini de okuyoruz bir yandan da. Arz'ın çelik rahminden özgürlüğün gelişinin çark seslerini duyuyoruz. Dost kelimesini Türk Dil Kurumu aşağıdaki şekillerde açıklıyor:
1. isim Sevilen, güvenilen, yakın arkadaş, gönüldaş, iyi anlaşılan kimse, düşman karşıtı
"Ben giderim adım kalır / Dostlar beni hatırlasın" - Âşık Veysel
2. Erkek veya kadının evlilik dışı ilişki kurduğu kimse, zamazingo
"Bir dostu vardı, belalı, çapkın bir delikanlı." - H. R. Gürpınar
3. Sahibine sevgi gösteren hayvan
"Köpek insan dostudur."
4. Bir şeye aşırı ilgi duyan, koruyan kimse
"Kitap dostu."
5. sıfat İyi geçinen, aralarında iyi ilişki bulunan
"Yüzleri tatlı, dilleri tatlı, dost insanlardı bunlar." - T. Buğra
Bu açıklamalar ışığında ve bir robotun hareket edebilen bir eşya olduğunu da göz önünde bulundurursak masa ile yahut armut koltukla bir insan arasında ne kadar dostluk olursa bir robotla bir insan arasında da o kadar dostluk olabiliyor. Ancak robot insana dostluk etsin diye tasarlanmış olabilir. Robot aslında işini yapıyor. Hissettiği için yapmıyor.

Robotların yapabileceklerinin bir sınırı var mıdır? Örneğin bir robotun çizdiği resim sanat mıdır yahut yazdığı bir öykü sanat mıdır? Tanımlamalar insanları kısıtlayan kıstaslar haline dönüşüyor. Robotlar kendi parmakizlerine -seri numaralarına- has pozitronik beyinlere sahipler. O halde her biri bir eşsiz birey durumuna dönüşüyor. Bu da onların yaptıklarının kabul edilmemesinin etnik köken ayrımcılığına doğru uzanan yolun başını oluşturuyor...

Asimov tanımlamaları yeniden yapıyor!

Aurora'da bir cinayet işlenmiştir. Ölen ise aslında hiç yaşamamıştır. Robot Jander'ın beyni durmuştur. Dr. Fastolfe'un robotudur ve Dr. Falstofe'tan şüphelenmektedirler. Bu da Arz ile Aurora arasındaki gerilimi tırmandırmıştır. Baley ya olayı çözecektir ya da gözden düşeektir... Zor bir görev Baley'nin Aurora'ya gitmesi için bahanedir. Uzayın yeni şafağı Arz'dan mı sökecek Aurora'dan mı...

10 Mart 2019 Pazar

Güneşin Tanrıları

0 yorum
Asimov'un robot serisinden bir kitap daha. Araştırdıkça altında başka kitaplar da çıkacak. Lakin bunların Türkçe baskısı var mıdır daha o kısmını araştırmaya zaman bulamadım.

Robot Serisi:
Ben Robot
Çelik Mağaralar
Güneşin Tanrıları
Robotların Şafağı
Kurtarıcı

Güneşin Tanrıları'nda Elijah Baley Solaria adlı bir gezegenden davet edilmiştir ve orada işlenen bir cinayeti çözecektir. Elijah Baley orada Auroralı R. Daneel Olivaw'ın onu karşılayacağını bilmeden yola çıkar.

Solaria, Nexonlular tarafından yazlık olarak kullanılan bir gezegen durumundan evrilerek insanların tek tek büyük malikanelerde yaşadığı bir gezegen halini almıştır. 20 bin nüfusa sahiptir. Kişibaşı 10bin robot düşmektedir. Yani toplam nüfus yaklaşık 200 milyondur. Bu kitapta Asimov kişilerin etrafındaki fiziki veya hayali duvarlara vurgu yapmaktaktadır. Keza Solarialı sosyolog da buna dikkat çekmiş ve Arz ile Solaria'nın birbirine ne kadar benzediğini ifade etmiştir.

Haliyle duvarların yıkılması yahut gözyüzünün varlığı 'özgürlük'tür yargısına ulaşılmıştır.

Solaria'da insanlar birbirlerini görmezler, sadece görüntülerini görürler. Bu yüzden 3 boyutlu iletişim teknolojileri çok gelişmiştir. Asimov'un burada Eflatun göndermesi de ayrıca hoşuma gitmiştir. Görülen idealin sasdece bir gölgesi, yansıması veya görüntüsü ise ideali gerçekten görmüş olur muyuz? Asimov bunu temel bir toplum sınırına indirerek sorguluyor. Görüşme esnasında çıplak olan bir insan gerçekten müstehçen bir konumda mıdır yoksa görülen sadece görüntünün kendisi olduğu için gizlenecek bir şey yok mudur? Haliyle burada insanların güdülerine de bir çağrı mevcuttur.

Rikaine Delmarre bir embriyo, fetüs haliyle çocuk mühendisidir. İnsanların temasını geçtim, doğrudan doğruya birbirilerini görmeleri Solarialılar için tiksinti uyandırıcı hatta müstehçen bir şey iken Rikaine Delmarre gerçekten nasırlaşmış bir göz ve kalp ile bu işi yapmaktadır. Ancak öldürülmüştür. Neden öldürüldüğüne dair bir sonuca ulaşılamamıştır. Tek şüpheli ise eşidir. Ancak cinayet silahı da bulunamamıştır.

3 Mart 2019 Pazar

Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu

0 yorum
Uzun öykü ile roman arasında bir yerlerde. Bir beye yazılmış bir mektuptu bu. Bay R.ye mi acaba? Bir kadın ne kadar aşık olabilir ve bu aşkı için ne kadar sabredebilir? Bir kadın aşkı için neleri göze alır? Asıl soru bir kadın için aşk ne demektir?

Stefan Zweig bir arayışı, bir bekleyişi, gerçek olmayacak bir umudun sadece varlığını anlatıyor.

Bir kadın ne kadar bilinmez onu anlatıyor.

Yeni bir beyfendi apartmana taşınır. Taşınma zamanı daha genç bir kız olan bilinmez kadın bu beyfendiye aşık olur. Beyfendinin gece geç saatte evine getirdiği kızları, konuşmaları duyar, görür...

Ancak beyfendinin ondan hiç haberi yoktur... Olmayacaktır da... Ta ki o elim duruma kadar... Peki bu aşk mıdır?

Erişilmezin varlığını Stefan Zweig'tan daha iyi kim anlatabilirdi ki? Erişilmezin neden erişilmez olduğunu yine ondan daha iyi kim gösterebilirdi?

Bendeki kitap İş Bankası'ndan Ahmet Cemal çevirisiyle Ocak 2019 tarihli 21. baskısı.

Çelik Mağralar

0 yorum
Isaac Asimov eseri. Yeni basksısı piyasada yok. Yazıldığı dönem ile okuduğum şu dönem arasındaki farka baktığımda hem yazının önemi hem de bilim-kurgunun gelecekle ilgili fikirleri ortaya atmasının gücünün yadsınamadığını gördüm.1950'lilerde ilk baskısını yapmış yaklaşık otuz yıl sonra Türkçe de basılmış bir kitabı ilk baskısından yarımyüzyıldan fazla bir zaman sonra ben okudum.

Tabi ki daha Robotik El Kitabı'nın 56. baskı yılına ulaşamadık ancak Ben Robot'ta anlatılan gelişimin başlangıç dönemindeyiz. Asimov sanki bana Einstein Paradoks'u yaşatıyor.

Elijah Baley 5. Seviye bir polistir. Uzaycılar tarafında bir cinayet işlenmiştir ve Elijah Baley bunu çözmek için Julius Enderby tarafından görevlendirilmiştir. Ancak yanına bir de Uzaycılar tarafından R. Daneel Olivaw da görevlendirilmiştir.

Arzlılar robotları pek de seven bir toplum sayılamazlar ve etrafı tamamen kapatılmış şehirlerin içinde yaşamaktadırlar ve bu durum onları güvenli hissettirmektedir. Ancak nüfus çok fazla artmıştır.

Kitabın harika yanlarından biri robotların bir tarafta bir im olması ve diğer tarafta birer gerçeklik olması.

Bu iki konunun harmanlanması bilimsel dengelerle birlikte felsefi bir dizilim izlemesinin yanında Baley'nin piposu çok tanıdık bir simaya işaret ediyor.

Sherlock Holmes ve bilim-kurgunun bir araya gelmiş halini Asimov bir arada sunuyor. Diğer yandan da toplumu ele alıyor. Bir Arzlı vatandaş "ben olsaydım onları (robotları) parçalardım" diyor ancak. Bunun o kadar sahte bir gerçeklik belki de riyakarlık yahut ikiyüzlülük olarak adlandırabilirim. Çünkü patron her zaman kar elde etmek ister. Kar elde etmek için maliyet düşürmek gerekli. En önemli iki maliyet kalemi hammedde ve işçilik. İşçilik maliyetlerinin düşürülmesi ile birlikte kar haliyetle artıyor. Haliyle herkes kendi ekonomisinin patronu olduğunu da göz ardı etmemek lazım. Robotlar rakip durumunda olduğundan dolayı parçalama isteği Arzlılarda oluşuyor.

Bu kadar çok insan nüfusuyla birlikte bu kadar kolay robot üretilebilirken, nüfusun ve doğal kaynakların da dengeli kullanılması gerekmektedir. Aynı zamanda soyun da sürdürülmesi gerekmektedir. O halde doğan çocuklardan hangilerinin yaşayacağına ya da daha doğmadan hangilerinin Arz'a geleceğine karar verme yetkisi kimde olacak?

Geleceğin getirileriyle birlikte bozulmalarını da bu şekilde gözler önüne sermiştir Asimov. Ancak göz ardı ettiği yahut ideal olarak ortaya koyduğu düzendir. Suç çok azalmıştır. Tabi bir yandan da suç nedir tanımlamalarına başlamamız gerekmektedir.

Robot Serisi:
Ben Robot
Çelik Mağaralar
Güneşin Tanrıları
Robotların Şafağı
Kurtarıcı

Asimov evren içinde evren yaratmıştır.

 
Copyright © Kitaplık
S.Y.