19 Nisan 2022 Salı

Kayıp Tanrılar Ülkesi

0 yorum

 Ahmet Ümit'in 2021'de çıkarttığı son kitabı, Kayıp Tanrılar Ülkesinde Başkomser Nevzat romanı değil. Ama... Amasını; kitabı okuduysanız biliyorsunuz. Kitabın kapağı benim için ayrıca bir albeniye sahip. Anadolu topraklarındaki medeniyetlerin derinliği büyüleyici bir etkiye sahip. Antik kentlerin bir zamanlar capcanlı olduğunu hayal etmek bende tuhaf duygular oluşturur. Bir zamanlar o; ellerle biçimlendirilmiş mermerler üzerinde insanların hareket etmeleri, yaşamaları, düşünmeleri beni gülümsetiyor.

Bu kitapta da Ahmet Ümit bu kentlerden birisine geliyor: Bergama Akropolisi.

Yıldız Başkomser Berlin polis teşkilatında çalışan bir Türk asıllı Alman'dır. Cemal Ölmez, öldürüldükten sonra bu davayı araştırmak Yıldız Başkomsere kalmıştır.

Ahmet Ümit bu kitapta kimlik tartışmasını çok boyutlu olarak romanlaştırmış. Kimilerine kitabı beğenmiş kimileri beğenmemiş. Kitabın türü üzerine konuşulmuş vesaire. Ben kitabın temelindeki kimlik çatışmasını çok beğendim.

Kitaba başlarken kimlik nedir diye başlamak lazım. İnsanı belirleyenler neler? İsmi mi, milliyeti mi, ırkı mı, dili mi?.. Sonu yok! Bunlara sahip olan bir kişiliğin başka bir kişilikle çatışmasını bu kitapta elbette okuyorsunuz. Bunlara sahip bir kişinin kendi içinde de çatışmasının işlenmesi işte bu kitabı diğer Ahmet Ümit kitaplarından bence ayırıyor. Kimlik çatışmaları üzerine kurulu bir hikaye örgüsü... Kök, köken, uyum sağlama, sağlmama, unutma, hatırlama... Bunların hepsinin bir araya geldiği ve benim hiç gitmediğim bir şehri, Berlin'i polisiye çerçevesinde görüyoruz. Berlin mozağinde Türklerin Almanların, Türk asıllı Almanların, Safkan Almanların, Doğu Almanlarının, Batı Almanlarının, Alman olmayanların içe içe geçmiş bir yaşamı var.

İnsanı insan yapan nedir, bu kimliği sonuna kadar koruması mı? Kimlikler arasında kaybolması mı? Kimliğin değerini kim nasıl belirler gibi sorular canlanıyor kitabı okurken.

Her yerde yazıldığı, söylendiği, anlatıldığı gibi mitolojisine daha gelemedim. Görüneni -evet- mitoloji ama mitolojideki kişilik çatışmaları. Zeus Altarı'nın hikayesi gayet net. Değer bilmez bir toplumdan alınıp değer gösterilir bir topluma verilmiş. 

Zeus Altar'ı çevresinde şekillenen romanda Celal Ölmez öldükten sonra şüpheler ilk olarak Neo-nazilerin üzerinde toplanır. Ancak Celal Ölmez'in öldürülme şekli de bir acayiptir: Zeus'a kurban edilmiştir... 

Bergama'dan filizlenen bir öykü kişiliklerin kavisli varlığında çatışarak, sevişerek, özleyerek, kinlenerek tanrılar yaratan insanların savaşını anlatıyor.

Peki okuyucu, sen kimsin?

Kitap;
Yapı Kredi Yayınları
İdefix
Kitapyurdu

20 Ekim 2021 Çarşamba

Sherlock Holmes 1. Cilt

0 yorum

Sherlock Holmes kanonu için muhteşem bir set. Sherlock Holmes öykülerinin yanı sıra editör Leslie Klinger'ın araştırmalarının sonuçlarını veya derlemelerini notlar halinde bulabiliyorsunuz. Bu notlar oldukça faydalı! Sherlock Holmes kanonu için bir başvuru kitabı! Tabii kimi noktalarda dipnot bekliyorsunuz ve olmadığını görüp neden olmadığını da merak ettiriyor. Haliyle Lesli Klinger'ın derlediklerinyle birlikte araştırılması gereken daha çok nokta ortaya çıkıyor!

Sherlock Holmes okurken o dönemin içinde kaybolup 221B'de bir köşede varlığımı sürdürdüğüm hissederim. Bu hissiyatımı görsellerle destekliyor bu kitap! Öykülerin ilk baskılarında kullanılan çizimler bulunuyor! Strand Magazine'i o zamanlarda okuduğunuzu düşünsesnize! Bu harika çizimlere editörün dönem fotoğrafları eşlik ediyor! Zaman yolculuğu inanılmaz bir hal alıyor. Bu görselleri incelemek için bile başlı başına bir zamana ihtiyaç var. 

Sherlock Holmes'u ilk defa bu setten okuyacaklar bir önerim var. Önce sadece Sherlock Holmes'u okusunlar. İkinci veya artık kendinizi kaçıncı kere okurken bulursanız o zaman dipnotları kurcalamaya başlayınız. Dipnot dediklerim tek cümlelik açıklama değil! Bazıları notlara sayfa ayrılmaktadır. İşte bu sebeple dipnotları kurcalarken Sherlock Holmes'un hızına yetişemeyebilirsiz. Ancak başlıklara öykülerin başlıklarına ait 1 no'lu notları okumak öykünün basım tarihi hakkında bilgilendirir. 

Kitapta beni çok büyük bir zahmetten kurtaran bir ayrıntı bulunuyor ve ben buna bayıldım! Kronolojik tablo! Sherlock'un ve Watson'ın hayatında yaşananlarla birlikte Arthur Conan Doyle'un hayatındaki önemli olaylar da listelenmiş durumda. Bunların yanında İngiltere gerçekleşmiş önemli olaylar, Avrupa'da ve Dünya'da yaşanmış önemli olaylar da listeye dahil! İşlevsel bir kronolojik tablo. 

Kitabın mükemmel olduğundan bahsetmiş miydim?

Bazı öykülerin sonunda da Sherlock Holmes'un yöntemlerine veya öykülerdeki tartışmalı konulara dair incelemeler ayrı bir başlıkla derinleştiriliyor.

Bu ciltte Sherlock Holmes Maceraları ve Sherlock Holmes Anıları bir araya geliyor. Cilt içindekileri aşağıdaki gibi özetleyeceğim:

Önsöz Leslie S. Klinger'ın önsözüyle cilt başlıyor.

Giriş bizleri bu dünyaya davet ediyor.

Sherlock Holmes'ün Dünyası dönemi ve gelişmeleri bizlere özetlemekle birlikte Sherlock Holmes ve Dr John H. Watson'ın kayıtlı hayatını da anlatıyor. Bu başlığın altında Arthur Conan Doyle'un da hayatı ele alınıyor ve tabi ki Sherlock Holmes'un dostları ve taklitleri de bu başlık altında ele alınıyor.

Türkiye'ye Abdülhamid ve Sherlock Holmes başlığında Sherlock'un coğrafyamızdaki izlerini göryoruz.

Ardından Sherlock Holmes'un Maceraları başlıyor. Bu bölüm altında 12 adet öykü sıralanıyor. Burada şunu belirteyim, yazının sonunda öykü ve inceleme başlıklarını liste halinde paylaşacağım.

Bohemya'da Skandal Irene Adler ile Sherlock Holmes'un tanıştığı öyküdür! Ziyarete önemli bir kişi gelir ve Irene Adler'in elinde ona ait bir şey vardır. Sherlock Holmes bu skandalı önleyebilecek mi? Kanonda kaç kere Irene Adler'den bahsedildiğini öğrenmek için tabi ki kitabın açıklamalarına bakmanız gerekecek. Bu gibi notların benim için çok keyifli olduğunu söylemeliyim. Yoksa kendim saymak zorunda kalıyorum ve bu beyaz yaka hayatında çok kolay olmuyor.

Kızıl Saçlılar Kulübü'ne çağrı ile olaylar başlamaktadır. Jabez Wilson bu çağrıya cevap vermiştir ve ansiklopedi kopyalayarak para kazanacağı yeni bir alan oluşmuştur accak bir anda kulüp feshedilir! Bu muamma benim o dönemki insanların uğraşları konusunda ayrıca ilgimi çekmektedir. Kitaptaki dönem fotoğrafları da bu öyküyü daha da keyifli kılıyor!

Bir Kimlik Vakası'nda anlatılan muamma şöyledir: Evin genç kızı büyümüştür ve bir erkek arkadaşı vardır. Erkek arkadaşıyla evliliğin kapısına kadar gelmişlerdir ancak damat tören esnasında kayıplara karışmıştır! Öykünün bir başka önemi de dönem kadınlarının yaşam şartlarını anlatmaktadır.

Boscombe Vadisi'ndeki Sır katilin bulunmasıyla çözülür. Ancak bu muamma Sherlock Holmes olmasaydı çözülmezdi. İkinci derece kanıtlar maktulün oğlunu işaret etmektedir. Burada Sherlock Holmes'un kanıtları ele alış yöntemlerini de ayrıca görüyoruz. İkinci derece kanıtların güvenilir veya güvenilmez olduğunu nasıl ayrımına varıyordu? Öykünün 19 no'lu açıklamasında bu konuya da değiniliyor. Ancak yine de Sherlock'un davayı ele alış biçiminin öykü sonunda açıkladığıyla aynı olmadı hissine kapılırım bazen.

Beş Portakal Çekirdeği öyküsü Amerika ile İngiltere arasındaki ilişkilere de göndermede bulunuyor. Cleaopatra's Needle'a bakmak yeterli. Peki portakal çekirdekleri ne ifade ediyordu? Klu Klux Klan günümüzde hala yaşıyor mudur? 

Çarpık Dudaklı Adam'ın mesleği günümüzde hala devam etmektedir. Peki dilencilik neden hala var? Bu muammayı Sherlock'a eşinin kayıplara karıştığını bildiren bir hanımefendi getiriyor. Kocası cinayete mi kurban gitti? Öykünün sonunda Adı Farklı Olsa Da Gülün... isimli, Dr. Watson'ın adını araştıran bir inceleme bulunuyor. Buna benzer incelemeler cilt boyunca var ve kanonu çok daha keyifli hale getiriyor.

Mavi Yakut Macerası'nın bir noel öyküsü olduğu öykünün ilk cümlesinden anlaşılıyor. Öyküde Noel'in icadına da değiniliyor ve bir kazın peşinde koşturma başlıyor! Hırsız kimdi? Öyküde dönemin pazarlarıının görsellerini de görmek çok keyifliydi benim için. 

Benekli Şerit Macerası kurnazca planlanmış bir cinayeti anlatıyor. Sherlock Holmes ve Dr. Watson ile karanlıkta, o oda bekleyişin gerginliğini yaşıyorsunuz. Öykünün sonunda ise Bu Bir Batanlık Engereği! ... Hindistan'ın En Ölümcül Yılanı incelemesi bulunuyor. Benekli Şerit'in hangi tür olabileceğini inceliyor. Ardından bir inceleme daha geliyor! Sherlock Holmes ve Dr. John H. Watson'ın Silahları. Başlıktan da anlaşıldığı gibi ikilinin silahlarını üzerine bir inceleme.

 Mühendisin Başparmağı Macerası'nda mühendisin kopan başparmağı bir çeteyi gözler önüne seriyor. Açıklamalarda kovalanan gerçek kişilerle bağlantı araştırmaları burada da mühendisin gerçek kimliğine dair bir bilgi veriyor.

Bekar Asilzade Macerası'nda Robert St. Simon'un eşi evlendikten sonra kayıplara karışmıştır ve bulunması için Sherlock Holmes'tan yardım istenmiştir. 

Beril Taç Macerası'nda kaybolan tacın nerede olduğu araştırılmaktadır. Emanet olarak eve gelen tacın kaybolmasındaki suçlu evin oğlu mudur? Öykünün başlangıcında Holmes'tan yardım isteyecek kişiyi Watson'ın gözleriyle pencereden görüyoruz. O döneme 221B'nin penceresinden bakmak bana ayrı bir keyif vermiştir.

Kızıl Kayınlar Macerası'nda dönemin kadınlara bakışına dair ipuçları sunuyor. Öykünün başlangıç cümlesini Sherock ve Sanat üzerine yazılabilecek makalelerin başlangıç noktası olur diyebilirim. Violet Hunter adında bir mürebbiyeye iş teklifi gelmiştir ancak yanında bazı tuhaf istekler de gelmiştir. Bu isteklerin ardında yatan nedeni bulmak için Mürebbiye Hanım Sherlock Holmes'tan yardım istemektedir. Bu öyküyle Sherlock Holmes'un Maceraları sona eriyor.

Sherlock Holmes'un Anıları kitabı başlıyor. Bu kitapta 9 yıllık sessizliğe bürüneceği son öykü bulunuyor. Döneminde yaşasam ve bu son öyküyü okusam nasıl hissederdim acaba? Ciltteki bu bölüm 14 öyküden ve incelemelerinden oluşuyor.

Gümüş Alev kaybolan atın adıdır ve bir de ölü beden vardır. Muammanın çözülmesi için Sherlock Holmes gereklidir. Ardından ...Bu Çok Basit Bir Hesap başlığında Sherlock Holmes'un trenin içinde iken trenin hızını hesaplaması detaylı olarak ele alınıyor. Peşinden Sıradaki Koşudan Para Kazanma İhtimalim Var başlığında Sherlock Holmes'un finansal durumu üzerine görüşler yer alıyor.

Karton Kutu içerisinden kesik kulak çıkmıştır! Kulağın sahibi kimdir ve neden kesilmiş? Ardında hüzünlü bir aşk hikayesi ve cani bir tutku yatmaktadır. Sherlock Holmes bu muammayı çıkarsama sanatıyla sonuçlandıracaktır.

Sarı Surat'ta Grant Munro'nun evine komşu kulübeye yeni taşınmış kişilerin muamması anlatılmaktadır. Beyfendinin eşi bu kulübeye sıklıkla gitmeye başlamıştır ve işler bu noktadan sonra çetrefilleşir. Olayın arkasındaki gizem Sherlock Holmes yardımıyla çözüme kavuşur. Bu öyküde döneminde insanların ırklara nasıl yaklaştığına dair ipuçları da görülüyor. 

Borsacının Katibi işsiz kalmış ve iş aramaktadır. Tam yeni bir işe başlayacak iken daha iyi parası olan bir başka iş teklifi almıştır! İşe başlamışken işvereninde farkettiği bir şey kendisinin Sherlock'a başvurmasına neden olmuştur. Öykünün sonunda olayların bir başka Sherlock Holme öyküsüne benzediğini göreceksiniz. 

Gloria Scott Sherlock Holmes'un ilk üstlendiği vaka olarak kayıtlara geçer. Hem de bunu Sherlock kendisi söylemektedir. Ayrıca Sherlock Holmes'un bir gizemli arkadaşının ismi geçmektedir: Victor Trevor. Yolları daha sonra tekrar kesişmiş midir bilinmez... Sherlock ve Victor; Baba Trevor'un yanında tatildedir ve Sherlock da oradayken Hudson adında birisi gelir! O günden sonra Baba Trevor gün yüzü göremez. Olayların babasını neden bu kadar etkilediğini öğrenmek için Victor Sherlock'tan yardım ister.

Musgrave Töreni bize bir define avı öyküsü sunmaktadır! Musgrave Konağı'ndaki uşak bir gece Reginald Musgrave'in belgelerini kurcalarken yakalanır ve kovulur! Ancak uşak biraz müsaade ister. Müsaade verilir ama bir gün ansızın kaybolur. Daha sonra da hizmetçilerden birisi kayıplara karışır! Muammanın çözümü için Sherlock Holmes'tan yardım istenir. Öykünün ardından Musgrave'lerin Töreni başlığı altında törende bahsi geçen yönergeler detaylı incelenerek öyküde bahsedilen konak ile eleştirme çalışmaları toplanmıştır. 

Reigate Soyluları'nda Holmes ve Watson; birlikte Watson'ın arkadaşına ziyarete giderler. Sherlock kanonda adı geçen ama detayları bilinmeyen bir muamma sonrası yorgun düşmüştür ve olaylardan uzak dinlenecektir. Ancak gittikleri yerde bir cinayet işlenir! Müteveffa'nın parmakları arasında bir kağıt parçası bulunur! Sherlock detaylı bir şekilde bu elyazısını inceler. Buna hayran olmamak elde değil.23 çıkarım daha bulunması bunların ne olabileceğine dair düşüncelere sürüklüyor insanı! Tabi ki öykünün onüç numaralı açıklamasında buna değinilmiş.

Biçimsiz Adam'da bir odadan kaçış öyküsü bizleri bekliyor. Odada ölen kişiyi kim öldürmüştür? Yanındaki eşi mi? Yoksa başka biri mi? Peki anahtar nerede? Öyküden sonra Hint Ayaklanması başlığı altında öyküyle ilişkili olan dönemin siyası durumu inceleniyor.

Yerleşik Hasta parlak bir geleceği olan yeni mezun bir doktora yatırım yaparak ona bir muayenehane açıyor ve onunla birlikte yaşıyor. Doktora iki gün peşpeşe gelen tuhaf bir hasta ve onun refakatçisinden sonra Yerleşik Hasta tuhaf davranmaya başlıyor! Doktor Sherlock Holmes'tan yardım istiyor. "Yerleşik Hasta"nın Metni başlığında metnin farklı zamanlarda farklı şekillerde yayımlanmasını irdeliyor.

Yunan Tercüman'da Sherlock'un ağabeyi Mycroft Holmes ile tanışıyoruz! Yunan tercümanın içine düştüğü müphem olayların etrafında Holmeslar hakkında biraz daha bilgi ediniyoruz! Tabi ki öykünün sonunda Mycroft Holmes başlığına sahip incelemede ağabeyi biraz daha tanıyoruz! 

Bahriye Antlaşması'nda Sherlock Holmes diplomatik bir krizi önlemektedir! Peki kaybolan antlaşma metni nerededir? Bu öykünün bir özelliği de Sherlock kısa öykülerinin en uzunu olması.

Son Mumma'da Profesör Moriarty karşımıza çıkıyor ve Sherlock Holmes çatışmalarını okuyoruz. Kendi kendine satranç oynamak gibi! Öyküden sonra 'Son Muamma'yı Gözden Geçirme başlığında altında bir inceleme yazısı bulunuyor.

Ardından Kronolojik Tablo ile bu muhteşem cilt sona eriyor. Mükemmel bir kitap!

Bendeki kitap Everest Yayınları'nından Mart 2013 tarihli ilk baskısı.Kitabın editörü Leslie S. Klinger. Çeviri Kaya Genç ve Berrak Göçer'e ait! Bu set çok zamandır kütüphanemin bir parçası ve bu muazzam setten bahsetmenin zamanı çoktan geldi!

Sherlock Holmes I. Cilt
Sherlock Holmes II. Cilt
Sherlock Holmes III. Cilt

Sherlock Holmes'un Maceraları
    Bohemya'da Skandal
    Kızıl Saçlılar Kulübü
    Bir Kimik Vakası
    Boscombe Vadisi'ndeki Sır
    Beş Portalak Çekirdeği
    Çarpık Dudaklı Adam
        "Adı Farklı Olsa Da Gülün
"
    Mavi Yakut Macerası
        Kursak Tartışması
    Benekli Şerit
        "Bu Bataklık Engereği!...Hindistan'ın En Ölümcül Yılanı
        Sherlock Holmes Ve Dr. John H. Watson'ın Silahları
    Mühendisin Başparmağı Macerası
    Bekar Asilzade Macerası
    Beril Taç Macerası
    Kızıl Kayınlar Macerası

Sherlock Holmes'un Anıları
    Gümüş Alev
        "...Bu Çok Basit Bir Hesap"
        "Sıradaki Koşudan Para Kazanma İhtimalim Var."
    Karton Kutu
    Sarı Surat
    Borsacının Katibi
    Gloria Scott
    Musgrave Töreni
        Musgravelerin Töreni
    Reigate Soyluları
    Biçimsiz Adam
        Hint Ayaklanması
    Yerleşik Hasta
        "Yerleşik Hasta"nın Metni
    Yunan Tercüman
        Mycroft Holmes
    Bahriye Antlaşması
    Son Muamma
        "Son Muamma"yı Gözden Geçirme


 
Copyright © Kitaplık
S.Y.